Omgeving

Wij hebben een bedrijf met voornamelijk fokvarkens. Voor plezier houden we enkele zoogkoeien. Op het erf tussen de gebouwen scharrelen wat kippen. Rond de gebouwen hebben we in 1978 een erfbeplanting aangeplant met gevarieerd hout. De gebouwen, de struiken en de bomen bieden nest en schuilmogelijkheid aan tal van vogels.
Hierbij zitten onder anderen boerenzwaluwen, mussen, vinken, mezen, merels, lijsters, winterkoninkjes, spreeuwen. Soms komt er een (ver)dwaal(de) gast, zoals een ooievaar die zomaar een dag op een silo zat.


Onze oude koe werd 23 jaar!
Hongerige jonge zwaluwen

En toch is 2004 een uitzonderlijk goed boerenzwaluwenjaar geworden

Maar liefst 106 jonge zwaluwen zijn uitgevlogen aan de Bolmeer 9 te Zevenhuizen. Op ons varkensbedrijf bieden wij de boerenzwaluwen volop de gelegenheid om te nestelen en hun jongen groot te brengen. Als de vogeltjes in het voorjaar terugkomen van hun Afrikaanse winterstop kunnen ze nadat ze even bijgekomen zijn van de lange reis bij ons in de potstal te kust en te keur een nestje uitzoeken. De van vorige jaren nog aan de balken zittende nestjes worden door de zwaluwen kritisch bekeken op ongedierte en constructie. Hebben ze een geschikt stekje gevonden dan beginnen ze met mest en modder de wanden en kom te versterken. Het voorjaar van 2004 had een erg grillig verloop! Nadat het aanvankelijk erg koud geweest was, keerde het tij vrij plotseling en werd het mooi warm weer. De natuur was een beetje te snel voor menig vogeltje! De boerenzwaluw werd gelijk erg actief en binnen twee weken na terugkomst uit Afrika hadden we al 4 nestjes bewoond en waren er al 10 eitjes gelegd. Geleidelijk aan kwamen er in mei steeds meer zwaluwen een nestje bewonen. Rond 18 mei kwamen de eerste jongen uit het ei. Begin juni, we hadden toen 14 nestjes bezet, vlogen de eerste jongen al van het nest! Het klimaat was de zwaluwen goed gezind in de maanden mei en juni. Heel anders werd het in juli en augustus! Veel regen en relatief koude dagen zorgen voor weinig insecten. Het voeden en grootbrengen van de jonge zwaluwen wordt dan een heidens karwei. Bij de wekelijkse tellingen bleek dat de jongen soms wel 2 weken langer op het nest bleven!
In gepubliceerde onderzoeken hebben we kunnen lezen dat sterke mannetjes over het algemeen aanleiding geven tot grotere legsels! Sterke mannetjes, te herkennen aan de langere staartpennen, worden ook uitverkozen door de vrouwtjes! Waarschijnlijk kunnen we aannemen dat de eerste uit Afrika teruggekomen boerenzwaluwen de sterkere mannetjes zijn en dan klopt het wel met wat we in de literatuur hebben gelezen. Ook op Bolmeer hebben we in mei grotere legsels dan in juli.
De legsels varieerden van 3 tot 6(7) eitjes. In een nestje zaten op een keer 7 eitjes, maar helaas is daar niets van terechtgekomen. Het is dit jaar 5 keer gebeurd dat nestjes werden verstoord. Vaak wordt dat veroorzaakt door een vreemd mannetje. Hij wil met het vrouwtje op stap en gooit eitjes of jonge zwalutjes uit het nest. Het vrouwtje is dan "vrij" en kan met hem een nieuw nest beginnen. Ook hebben we de indruk dat er dit jaar nogal wat vrijgezelle mannetjes in de kolonie kwamen met de reeds vermelde gevolgen.
In totaal zijn er 24 nestjes opgeknapt, uiteindelijk hebben er in 17 daadwerkelijk eitjes gelegen, in totaal 140 stuks. Gaandeweg het seizoen werd het steeds drukker in de lucht met jonge zwaluwtjes. Op zomerse avonden is het dan echt genieten. De zwaluwen scheren dan over naburige weilanden en je kunt horen dat ze "botsen" met de insecten. In de stal is het dan ook een drukte van belang. De jongen op het nest vragen allemaal tegelijk om voedsel en de oude zwaluwen zijn van 's morgens vroeg tot 's avonds laat in de weer. De varkens en de zwaluwen zijn goed aan elkaar gewend, ze gaan hun eigen gang. Tijdens het voeren van de varkens blijven de zwaluwen ook rustig doorgaan met het voeden van de jongen.
Tot eind september, begin october kunnen we in de lucht in de omgeving van Bolmeer en het Haarensche Bosch nog boerenzwaluwen waarnemen, daarna zijn ze vertrokken en moeten we het vrolijke kwetteren weer een half jaar missen !

Een korte beschrijving van de bij ons in de tuin veelvuldig voorkomende kleinere vogelsoorten:

De koolmees, deze geelgrijze vogel is herkenbaar aan zijn zwarte streep over zijn borst en zijn zwarte kapje.
De pimpelmees is kleiner dan de koolmees en heeft een blauw kapje in plaats van een zwarte.
De roodborst nestelt graag in de kruisbessenstruiken. Het hele jaar is het vogeltje op het erf of 's winters soms in de potstal te zien.

De zwartkop zit regelmatig bij ons in de tuin, we bekijken hem dan door de verrekijker.
De gekraagde roodstaart heeft bij ons in de tuin gebroed. We konden de jongen tot op een meter naderen voordat ze wegvlogen.

De zwarte roodstaart: een toevallige passant?
Voor het eerst gesignaleerd op 2 mei 2001. Sindsdien hebben we alle jaren een broedend paartje.
Het hele jaar rond hebben we vinken op het erf. In het voorjaar komen ook regelmatig de appel- en de goudvink (afgebeeld) langs; waar een krentenboom al niet goed voor is!
De staartmees komt meestal in grote groepen door de struiken, ze zitten vaak in het bos. Hij is vooral te herkennen aan zijn opvallend lange staart, waaraan hij zijn naam natuurlijk ook te danken heeft. In 2004 hebben we de witkop-staartmees zien doortrekken.
De zanglijster verrast ons altijd met zijn imitaties van andere vogels. Ook is duidelijk te horen dat deze vogel kleine stukjes van zijn zang steeds ongeveer drie keer herhaalt.
Regelmatig zit er een grote bonte specht in onze tuin. Hij is goed te herkennen aan zijn roep. Het roffelen is elk voorjaar weer een fantastisch en verrassend geluid! In al zijn pracht is het dier het hele jaar in de buurt van ons huis te bewonderen. In 2002 heeft een specht een nest in onze erfbeplanting gehad.

In mei 2004 hebben we voor het eerst een bonte vliegenvanger in een van de nestkastjes en ook hebben we op het tarweland voor het eerst (15-05-2004) een kwartel gehoord

Tenslotte natuurlijk de boerenzwaluw. Deze bijna altijd kwetterende vogel vliegt veel bij ons rond. Een aantal jaren geleden broedde er alleen een paartje in de koestal, maar sinds de kerkuil uit de potstal vertrok hebben de zwaluwen hun intrek er genomen. In 2000 hadden we 9, in 2001 11, in 2002 slechts 6, in 2003 13 en in 2004 17 bewoonde nestjes. In sommige nestjes worden drie legsels grootgebracht! Ook gebeurt het dat nestjes vernield worden door "vreemde mannetjes". In 2003 werd tot 4 keer toe een nestje verstoord, in 2004 5 keer; zelfs jonge zwaluwen werden uit het nest gekieperd! Zo'n vreemde indringer probeert dan met het van het nest "versierde" vrouwtje een nieuw nest te bouwen! Het maximum aantal gelegde eitjes in een nest bedraagt 7. Helaas werd dit nestje in de eerste broedweek vernield.

Voorts zien we incidenteel bij ons in de tuin:

Een jagende sperwer, een havikmannetje dat een merel slaat, plukt en verorbert, een havikvrouwtje dat een kip op haar menu heeft staan, een buizerd (wintergast) die een kip te grazen neemt. Verder ook goudhaantjes, kramsvogels, groenlingen, putters, kwikstaartjes, huis-, ring-, en heggemussen, zwarte mezen, en kuifmezen.

Natuurlijk is dit nog niet alles. In het "Haarensche Bosch", het bos bij ons voor het huis, kun je al wandelend genieten van de natuur. Gevarieerd loof- en naaldhout in een voor de provincie Groningen uniek landschap met veel reliëf. Bij het krieken van de dag en tegen zonsondergang zal de echte vogelliefhebber kunnen genieten van de zangvogeltjes, spechten en roofvogels. De jagende sperwer en havik, de plukplaatsen, de takkelingen, de wegschietende reeën, eekhoorns en hazen verrassen menig wandelaar.

De havik is onze meest trouwe wekker. 's Ochtends horen we het gelach van deze roofvogel al uit het bos komen. De laatste jaren is het de havik helaas niet gegund jongen groot te brengen! Enkele jaren geleden begon "men" met het omzagen van de nestbomen. Het afgelopen jaar werden de jongen brutaalweg uit het nest geroofd!
De buizerd is een vogel die we meestal boven het bos rond zien cirkelen. Bij de zomerdag wordt hij steevast gepest door kraaien. 's Winters hebben we veel wintergasten; prachtige exemplaren van zeer licht (bijna wit) tot heel donker bruin.
De sperwer jaagt! Niets weerhoudt deze roofvogel! Hij stort zich op zijn prooi, achtervolgt door heggen en struiken, botst soms met prooi en al tegen het raam! Een enkele keer loop je in z'n vaste jaagroute; op het laatste moment ontwijkt hij je. Fascinerend hoe hij altijd plotseling weer opduikt. 's Winters moeten de mussen en mezen het bezuren en 's zomers staan ook de spreeuwen en zwaluwen op zijn menukaart!
De nijlgans is een brutale vogel die steeds vaker ook in onze omgeving gesignaleerd wordt. In 2003 heeft de nijlgans zijn jongen grootgebracht in het leeggeroofde haviksnest van 2002!
De wespendief wordt in de herfst elk jaar wel enkele keren betrapt tijdens zijn lunch; een lekkere malse maaltijd uit de grond: een wespennest.
Op een mooie zomerdag in 2001 cirkelde een paartje rode wouwen over ons land en voor ons huis langs. Het was goed te zien hoe deze roofvogel zijn staart als roer gebruikte.


Copyright (c) 't Zwaluwstaartje 2004